Hệ thống bôi trơn trên ô tô không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự vận hành êm ái của động cơ, mà còn giúp kéo dài tuổi thọ của xe. Trong bối cảnh công nghệ ô tô hiện đại, đặc biệt là với sự phát triển của ô tô điện như VinFast, việc hiểu rõ về hệ thống bôi trơn sẽ giúp chủ xe duy trì hiệu suất tối ưu và tránh những hư hỏng không mong muốn.
1. Hệ thống bôi trơn trên ô tô
Hệ thống bôi trơn trên ô tô là cơ chế đảm bảo rằng tất cả các bộ phận chuyển động trong động cơ đều được bao phủ bởi một lớp dầu mỏng, từ đó giúp giảm ma sát, ngăn chặn sự hao mòn, và giữ cho động cơ hoạt động ổn định trong thời gian dài.
1.1. Cấu tạo của hệ thống bôi trơn
Hệ thống bôi trơn bao gồm nhiều bộ phận phối hợp chặt chẽ với nhau để thực hiện chức năng bảo vệ động cơ.
Bể dầu, cacte dầu
Bể dầu, hay cacte dầu, là nơi lưu trữ và cung cấp dầu bôi trơn cho động cơ, đảm bảo việc vận hành mượt mà của các bộ phận bên trong. Nằm dưới cacte, bể dầu giúp dễ dàng tiếp cận và lấy dầu khi cần thiết.
Khi động cơ dừng hoạt động, dầu sẽ được giữ lại trong bể. Trên những địa hình gồ ghề, bể dầu có thể gặp nguy cơ hư hỏng, vì vậy nó thường được chế tạo từ vật liệu cứng cáp và có lớp bảo vệ bằng đá để tăng độ bền.
Bơm dầu (nhớt)
Bơm dầu là nhân tố chính trong việc đẩy dầu bôi trơn đến mọi ngóc ngách của động cơ, bao gồm các bộ phận như ổ trục khuỷu, trục cam và bộ nâng van. Nằm gần bể chứa dầu dưới cacte, bơm dầu đẩy dầu qua bộ lọc trước khi phân phối đến các bộ phận chuyển động khác nhau.
Tuy nhiên, các hạt bụi nhỏ có thể dễ dàng làm tắc bơm dầu hoặc đường dẫn dầu, gây ra những hư hại nghiêm trọng cho động cơ. Do đó, thay nhớt động cơ và bộ lọc định kỳ là điều cần thiết để duy trì hiệu suất tốt nhất.
Bộ lọc dầu
Bộ lọc dầu đóng vai trò như người bảo vệ, giữ lại các tạp chất và cặn bẩn trong dầu, đảm bảo rằng chỉ có dầu sạch mới tiếp cận được các bộ phận quan trọng của động cơ. Dầu từ bơm dầu trước khi được phân phối đến các đường dẫn sẽ phải qua bộ lọc này.
Đường dẫn dầu
Là mạng lưới ống dẫn phức tạp, nhanh chóng đưa dầu đến mọi ngóc ngách của động cơ. Được khoan chính xác bên dưới khối xi lanh, các đoạn lớn nhỏ của đường dẫn phối hợp nhịp nhàng để đảm bảo dầu bôi trơn đến được các điểm cần thiết như đầu xi lanh và trục cam trên không.
Bộ làm mát dầu
Bộ làm mát dầu hoạt động như một bộ tản nhiệt, có nhiệm vụ hạ nhiệt dầu động cơ. Thông qua các cánh tản nhiệt, bộ làm mát truyền nhiệt từ dầu sang chất làm mát, giúp duy trì độ nhớt của dầu trong mức an toàn. Điều này không chỉ ngăn chặn động cơ quá nhiệt mà còn kéo dài tuổi thọ của dầu, đảm bảo động cơ luôn hoạt động trơn tru.
1.2. Công dụng hệ thống bôi trơn
Hệ thống bôi trơn trong động cơ ô tô thực hiện nhiều chức năng quan trọng như:
- Giảm ma sát và hao mòn: Tạo ra lớp màng dầu giữa các bề mặt tiếp xúc, giúp giảm ma sát và sự hao mòn, từ đó kéo dài tuổi thọ của các chi tiết máy.
- Làm mát động cơ: Dầu lưu thông giúp hấp thụ nhiệt từ các bộ phận, ngăn ngừa tình trạng quá nhiệt.
- Tạo kín và chống rò rỉ khí: Lớp dầu tạo màng kín giữa piston và xilanh, ngăn khí cháy thoát ra ngoài.
- Ngăn gỉ sét và oxy hóa: Dầu bảo vệ bề mặt kim loại khỏi sự tiếp xúc với nước và không khí, ngăn ngừa gỉ sét.
1.3. Nguyên lý làm việc của hệ thống bôi trơn
Khi động cơ khởi động, bơm dầu hút dầu từ bể chứa và đưa qua bộ lọc để loại bỏ tạp chất. Dầu sau đó được bơm tới các chi tiết quan trọng của động cơ như trục khuỷu, trục cam, piston, và xilanh. Sau khi thực hiện nhiệm vụ bôi trơn và làm mát, dầu trở lại bể chứa và bắt đầu chu kỳ mới.
2. Các phương pháp bôi trơn động cơ
Tùy thuộc vào loại động cơ và thiết kế của từng dòng xe, có nhiều phương pháp bôi trơn được áp dụng. Các phương pháp này đảm bảo động cơ luôn được cung cấp đủ dầu nhớt, giúp giảm thiểu ma sát và nhiệt lượng phát sinh.
2.1. Bôi trơn bằng pha dầu vào nhiên liệu
Phương pháp này thường được sử dụng trong các loại động cơ hai kỳ, như trong các xe gắn máy hoặc động cơ nhỏ. Dầu nhớt được pha trực tiếp vào nhiên liệu, sau đó được đốt cháy cùng nhiên liệu trong quá trình hoạt động của động cơ.
2.2. Bôi trơn bằng vung té
Được áp dụng chủ yếu cho các động cơ nhỏ và đơn giản, phương pháp này sử dụng lực ly tâm từ các bộ phận chuyển động để vung dầu lên các chi tiết cần bôi trơn. Đây là phương pháp hiệu quả nhưng hạn chế trong việc kiểm soát lượng dầu.
2.3. Bôi trơn bằng cưỡng bức
Bôi trơn cưỡng bức là phương pháp phổ biến nhất trên các động cơ ô tô hiện đại. Bơm dầu sẽ đẩy dầu tới các chi tiết máy dưới áp lực cao, đảm bảo rằng dầu đến được tất cả các bề mặt cần bôi trơn một cách hiệu quả và đồng đều.
2.4. 2 phương thức hoạt động của hệ thống bôi trơn
- Tuần hoàn: Dầu nhớt sau khi thực hiện chức năng bôi trơn sẽ được quay trở lại bể dầu qua bộ lọc để tiếp tục sử dụng. Đây là phương pháp tiết kiệm và phổ biến.
- Một lần: Dầu nhớt sau khi bôi trơn sẽ bị thải ra ngoài mà không được tái sử dụng, thường chỉ dùng cho các thiết bị hoặc động cơ đặc biệt.
3. Những hư hỏng thường gặp ở hệ thống bôi trơn
Các vấn đề về hệ thống bôi trơn có thể gây ra những hư hỏng nghiêm trọng cho động cơ:
- Bơm dầu gặp sự cố: Khi bơm dầu hoạt động không hiệu quả, dầu không được bơm đủ vào các bộ phận của động cơ, dẫn đến ma sát và hao mòn nhanh chóng.
- Bộ lọc dầu bị tắc: Khi bộ lọc dầu bị nghẽn, dầu không thể lưu thông trơn tru, gây ra thiếu hụt dầu bôi trơn cho động cơ.
- Rò rỉ dầu: Rò rỉ có thể xảy ra tại các khớp nối hoặc do hư hỏng của các bộ phận động cơ, gây mất dầu và giảm hiệu quả bôi trơn.
- Dầu bôi trơn bị nhiễm bẩn: Tạp chất hoặc cặn bẩn trong dầu có thể gây mài mòn các chi tiết máy nhanh hơn.
4. Cách chăm sóc và bảo dưỡng hệ thống bôi trơn
Để duy trì hiệu suất của hệ thống bôi trơn, việc bảo dưỡng định kỳ là rất cần thiết:
- Thay dầu định kỳ: Thực hiện thay dầu theo lịch trình của nhà sản xuất để duy trì khả năng bôi trơn và làm mát.
- Kiểm tra và thay thế bộ lọc dầu: Bộ lọc dầu cần được kiểm tra thường xuyên và thay thế khi cần thiết.
- Kiểm tra mức dầu: Đảm bảo mức dầu luôn ở mức quy định để động cơ không bị thiếu dầu.
5. Tổng kết
Hệ thống bôi trơn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì hiệu suất hoạt động của động cơ ô tô, từ xe xăng truyền thống cho đến các dòng ô tô điện như VinFast. Việc nắm rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, cũng như chăm sóc hệ thống này sẽ giúp xe của bạn vận hành êm ái và bền bỉ hơn.
Hi vọng qua bài viết trên của mình, các bạn đã hiểu về thêm về hệ thông bôi trơn ô tô là gì và cấu tạo của nó ra sao rồi phải không nào. Và đừng quên luôn theo dõi kênh tin tức của VFXanh để được cập nhật thông tin “nóng hổi” nhất của VinFast bạn nhé.
Xem thêm:
- Sạc di động VinFast: lợi ích và những lưu ý khi sử dụng
- VinFast Tiên Phong Toàn Cầu Với RideVu: Dịch Vụ Giải Trí Trực Tuyến Đầu Tiên Trên Xe VinFast VF 8
- VF5 và VFe34 đâu là sự lựa chọn hoàn hảo cho phân khúc xe điện hạng sang
- VinFast VF 6 đi được bao nhiêu km? Đánh giá khả năng di chuyển
VFXanh